Sắc tố melanin và nguyên lý trị sạm nám da (phần 1)
Sắc tố melanin có liên quan gì đến sạm nám da? Ước tính có hơn 10 triệu phụ nữ Việt Nam bị nám da, đốm nâu. Trong đó, nhóm phụ nữ trên 30 tuổi chiếm 40% và lên tới 90% ở nhóm phụ nữ trên 40 tuổi bị nám da. Và 90% là con số nói về nhóm phụ nữ đã từng áp dụng các phương pháp điều trị nám ở các mức độ khác nhau, nhưng đa số đều thất bại.
1. Sắc tố da Melanin và những định nghĩa đa chiều
Melanin là gì ?
- Eumelanin (phân chia thành các dạng đen và nâu).
- Pheomelanin.
- Neuromelanin.
- Mật độ các hạt sắc tố da melanin.
- Màu sắc của máu.
Sự hình thành sắc tố melanin
- Quá trình viêm kích thích sản xuất prostaglandins, leukotrienes, cytokines, chemokines và các hóa chất trung gian gây viêm khác.
- Các chất này kích thích tế bào biểu bì sắc tố (melanocyte) tăng sản xuất melanin (nám chân) và tăng giải phóng melanin ra lớp tế bào sừng (trên bề mặt da).
Đọc thêm bài: Vết thâm mụn và tăng sắc tố sau viêm
Chu trình hình thành sắc tố da
- Nám trên thượng bì: nám nông, lớp bề mặt, dễ điều trị.
- Nám sâu, nám biểu bì: nám sâu, thời gian điều trị lâu dài.
- Sạm nám hỗn hợp: bao gồm cả nám thượng bì & nám biểu bì.
2. Tại sao đa số chúng ta thất bại trong việc dưỡng trắng da
Các biện pháp phổ biến được áp dụng là:
- Thuốc kê toa.
- Điều trị tại chỗ: sử dụng kết hợp hoặc đơn độc các loại thuốc bôi.
- Kỳ lột da bằng hóa chất.
- Các liệu pháp vật lý dưới dạng laser hoặc các nguồn ánh sáng xung mạnh.
- Tránh, bảo vệ, hạn chế tiếp xúc với tia cực tím.
- Bổ sung nhóm chất chống oxy hóa.
Các tác nhân làm trầm trọng hơn trình trạng sạm nám da
Điều trị sạm nám da không đạt hiệu quả, đôi khi có thể trầm trọng hơn hoặc tái phát nhanh chóng bởi các tác nhân:
- Dùng mỹ phẩm dễ bắt nắng, bào mòn da.
- Dùng dược phẩm làm da nhạy cảm với ánh nắng (thuốc kháng sinh, corticoid).
- Thay đổi hormon (dậy thì, mang thai, mãn kinh, dùng thuốc tránh thai, thuốc nội tiết tố, thuốc động kinh).
- Tăng quá mức gốc tự do: thuốc thuốc, khói bụi ô nhiễm.
3. Giảm sắc tố melanin trong điều trị sạm nám
Như đã nói, phương thức điều trị sạm nám, vết thâm mụn phổ biến và hiệu quả nhất là ức chế hoạt động của enzyme tyrosinase, giảm sự sản xuất sắc tố melanin giúp dưỡng trắng da và ngăn ngừa sạm sám từ bên trong.
(còn nữa…)
Kết luận
Kiểm soát sạm nám da là thách thức với bất kỳ phụ nữ hay bác sĩ da liễu nào. Nó đòi hỏi quá trình điều trị lâu dài với sự kết hợp của nhiều yếu tố tham gia. Các kết quả điều trị nám thường không đạt yêu cầu bởi không đủ kiên trì, hay các tác nhân tham gia trong quá điều trị có thể gây ra các phản ứng bất lợi làm nản lòng bất kỳ ai.
Do đó, hãy chăm sóc da và giảm thiểu sự tác động của các tác nhân gây sạm nám, ngăn ngừa sạm nám da, bảo vệ làn da từ khi chúng ta còn trẻ. Trước khi tình trạng sạm nám da trở nên trầm trọng và khó điều trị hơn hơn.
